این بار مشایی دست به کار شد!

در حالی که شش سال از وعده تأسیس تلویزیون مشترک ایران، افغانستان و تاجیکستان می‌گذرد و منابع آگاه خبر دادند این شبکه با ریاست سفیر ایران در تاجیکستان و با دستور مستقیم آقای خاص به زودی آغاز به کار می‌کند، مدیران مختلف صدا و سیما از این قضیه اظهار بی‌اطلاعی می کنند.

به گزارش مهر،مرداد 85 بود که محمود احمدی نژاد گفت: به دلیل اشتراک زبان ایران، افغانستان و تاجیکستان بنده در مذاکرات مشترک پیشنهاد راه اندازی یک شبکه تلویزیونی فارسی زبان را مطرح کردم که امیدوارم در مذاکرات سه جانبه ایران، افغانستان و تاجیکستان مقدمات اجرایی آن فراهم شود.

وی با اشاره به اشتراکات فرهنگى دو کشور به ویژه دین و زبان مشترک بر لزوم تلاش هرچه بیشتر کشورهاى پارسى زبان براى گسترش و تقویت این زبان در سطح جهانى تأکید و پیشنهاد تاسیس شبکه تلویزیونى پارسى زبان مشترک از سوى دولت‌هاى ایران، تاجیکستان و افغانستان را مطرح کرد که این پیشنهاد با استقبال امامعلى رحمان اف مواجه و مقرر شد در اجلاس سه جانبه درباره آن تصمیم گیرى شود.

توافقات اولیه

بعد از این نیز طرفین شامل حامد کرزی، محمود احمدی نژاد و امامعلی رحمان با توجه به فراوانی اشتراکات فرهنگی با پیشنهاد تأسیس یک تلویزیون فارسی زبان موافقت کردند. با این حال عملی شدن این موضوع به فراهم شدن مقدمات و پس از آن گام برداشتن در مرحله اجرا موکول شد.

با این حال با گذشت زمان به نظر می‌رسید این موضوع به فراموشی سپرده شده اما فروردین 87 منوچهر متکی وزیر امور خارجه آن زمان با حضور در دوشنبه پایتخت تاجیکستان درباره ایجاد شبکه تلویزیونی سه کشور فارسی زبان ایران، افغانستان و تاجیکستان گفت: وزیران امور خارجه سه کشور اسناد مربوطه را برای امضا توسط روسای جمهوری در زمان دیدار آنها در چارچوب نشست سران سازمان همکاری‌های شانگهای در ماه اوت سال جاری میلادی آماده می‌کنند.

امضای توافق رسمی

به این ترتیب فرصت شش ماهه‌ای پدید آمد تا باز هم تأسیس شبکه پارسی زبان را به تأخیر بیندازد. سرانجام در شهریور 87 در حاشیه اجلاس شانگهای بود که در نشست سه جانبه ایران، تاجیکستان و افغانستان موسوم به کشورهای فارسی زبان، بیانیه مشترکی به امضا رسید که ششمین مورد توافق آن چنین طرح شده بود: طرف‌ها با تأکید بر اهمیت و نقش سازنده ایجاد شبکه تلویزیونی مشترک به منظور توسعه و تحکیم ارتباطات و پیوندهای مشترک تاریخی و فرهنگی ملل دوست و برادر، مقامات ذیصلاح سه کشور را موظف کردند تا طی مدت 2 ماه اینده اسناد مربوط به زمینه‌های حقوقی ساختار تشکیلاتی، نیروی انسانی و مالی شبکه تلویزیونی مشترک را آماده سازند.

در ادامه مقرر شد مسئولان و متخصصان وزارتخانه ها و ادارات ذیربط سه کشور در اولین فرصت ممکن در کابل نشست مشترک دایر کرده، امکان سنجی طرحها را از جوانب مختلف مورد مطالعه دقیق قرار داده و نتایج بررسی‌ها طی گزارشی به مسئول هماهنگ کننده ملی کشور خویش (وزارت امور خارجه) ارائه دهند. زمان و دستور کار این نشست‌های مشترک توسط کشور میزبان با هماهنگی دو طرف دیگر از مجاری دیپلماتیک تعیین می‌شود.

چند قدم تا مرحله عملی

پس از این دیگر خبری مبنی بر تأسیس این شبکه تلویزیونی به گوش نرسید تا اینکه اردیبهشت 88 علی‌اصغر جعفری مشاور رئیس رسانه ملی و مدیر کل حوزه ریاست صدا و سیما آن زمان که اکنون به عنوان رئیس مرکز بسیج سازمان صدا و سیما شناخته می‌شود، در اظهار نظر کوتاهی در این باره توضیح داد: در حال حاضر اقدام‌های اولیه برای همکاری مشترک با کشورهای فارسی‌زبان همچون افغانستان و تاجیکستان فراهم شده، اما هنوز به مرحله عملی نرسیده است.

در تابستان همان سال محمد کبیر فرحی قائم مقام وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی افغانستان نیز ایجاد تلویزیون مشترک را در جهت شناخت بیشتر سه کشور ضروری و مهم خواند.

اما این توافقنامه‌ها و تأکیدات به جایی نرسید و هر از چندگاهی به گوش می‌رسید. چنانچه مهر 89 محمد سرافراز، معاون برون مرزی سازمان صدا و سیما از انجام مقدمات فنی راه اندازی شبکه مشترک بین کشورهای ایران، تاجیکستان و افغانستان خبر داد اما از اعلام زمان دقیق راه اندازی شبکه خودداری کرد.

اظهار نیاز به شبکه از سوی افغانستان

تا اردیبهشت 90 دوباره این پروژه در سکوت فرو رفت تا اینکه در اظهار نظر تازه‌ای این بار محمد حسن جعفری دبیرکل حزب رفاه ملی افغانستان با اشاره به فعالیت‌های غرب برای تاثیرگذاری بر کشورهای فارسی زبان، خواستار استفاده از ظرفیت فراوان کشورهای فارسی زبان شد.

وی همچنین از بنگاه خبرپراکنی "بی بی سی" نام برد که میلیون‌ها دلار بودجه تخصیص می‌دهد تا خبر به زبان فارسی منتشر کند و در این شرایط کشورهای فارسی زبان شبکه و تلویزیونی مشترک ندارند.

سفر مشایی به تاجیکستان

بعد از این در حالی که پنج سال از زمان امضای توافق نامه مشترک روسای جمهوری ایران، تاجیکستان و افغانستان درباره تاسیس شبکه تلویزیونی فارسی ‌زبانان موسوم به "نوروز" در سال 2006 در شهر دوشنبه می‌گذشت، همچنان خبری در این زمینه شنیده نمی‌شد.

با این حال از سفر اسفندریار رحیم مشایی به تاجیکستان در این زمان اینطور استنباط می‌شد که مسئولان دولتی کماکان به راه اندازی یک شبکه فارسی زبان بین المللی علاقه نشان می‌دهند و به طور جدی پیگیر آن هستند.

سکوت مسئولان

موضوعی که در این گزارش مطرح شد، نگارنده را بر آن داشت تا در یک پیگیری ده روزه تأخیر در تأسیس شبکه را با تمام عواملی که ممکن بود هرگونه ارتباطی با این مسئله داشته باشند، در میان بگذارد. از آن میان می‌توان به مشاور رسانه‌ای رئیس‌جمهوری، مسئول ارتباطات دفتر رئیس جمهوری، روابط عمومی‌های سازمان صدا و سیما، دبیر شورای اطلاع رسانی دولت و معاون برون مرزی صداوسیما اشاره کرد که یا در این زمینه اظهار بی اطلاعی کردند و یا پاسخگو نبودند.

آغاز کار با مدیریت سفیر ایران در تاجیکستان

همین مسئله ما را بر آن می‌دارد به شنیده‌ها و اطلاعاتی که از منابع آگاه به دستمان رسیده، بسنده کنیم. به این ترتیب که با بررسی اسناد راه اندازی این تلویزیون مشخص می‌شود که ریاست طرف ایرانی برعهده علی اصغر شعردوست سفیر جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان و از دوستان نزدیک اسفندیار رحیم مشایی است و این شبکه با دستور مستقیم چهره حاشیه‌ساز دولت با مدیریت شعردوست آغاز به کار خواهد کرد.