داستان غم‌انگیز "10" پس از عصر دایی

  "«دایی» کجایی که یادت به خیر!" این جمله‌ای است که شاید این روزها از زبان خیلی از فوتبال دوستان ایرانی می‌شنویم. دلیلش هم روشن است؛ نبود یک تمام کننده و شش دانگ در خط حمله تیم ملی ایران.

به گزارش ایسنا، داستان شماره 10 در فوتبال فارسی مثل سایر مسایلش با بقیه دنیا تفاوت دارد. همه جای دنیا، مهاجم نوک که در ایران به (Center forward  ) سانتر فوروارد معروف شده شماره 9 می‌پوشد، اما در ایران در عصر طلایی علی دایی و بعد از آن برای این پست، شماره 10 استفاده شد. شاید چون دایی با این شماره توانست بهترین گلزن تاریخ شود، دیگران هم به همین امید شماره 10 رویایی را بر تن کردند.

وقتی در جام اکوی سال 1372 علی دایی برای اولین بار به تیم ملی ایران دعوت شد، شاید هیچ کس فکرش را هم نمی‌کرد که خط حمله ایران برای سال‌ها بیمه شود و همین بی‌خیالی بود که باعث شد بعد از خداحافظی پر حاشیه دایی از تیم ملی، فوتبال ایرانی با معضل شماره «10» مواجه شود.

از 1993 تا 2006 علی دایی پیشتاز گلزنی در تیم ملی ایران بود. او آن قدر گل زد تا آقای گل فوتبال ملی جهان شد. با یک رکورد باور نکردنی و دست نیافتنی؛ 109 گل در 149 بازی. برایش فرقی نمی‌کرد مقابل چه تیمی بازی می‌کند، از لائوس و مالدیو گرفته تا عربستان و کره جنوبی.

سخت‌کوشی دایی در تمرینات یکی از رموز موفقیت او بود

دایی گل می‌زد و راه و رسم گلزنی را به خوبی می‌دانست. او هیچ وقت از گل زدن اشباع نمی‌شد. انگار زاده شده بود تا فقط گل بزند. تقریبا تمام آسیایی‌ها طعم گلها و شادی منحصر به فرد بعد از گلش را چشیده بودند. اما در فوتبال هیچ ستاره‌ای عمر جاویدان ندارد. دایی یک استثنا بود، اما قانون پایان عمر مفید ستاره‌ها، استثنا سرش نمی‌شود. همه ستاره‌ها روزی ظهور می‌کنند، به اوج می‌رسند و در آخر خداحافظی می‌کنند. مثل معروفی است که فوتبالیست‌ دوبار می‌میرد. بار اولش زمان خداحافظی است.

اما طریقه خداحافظی هم مهم است. خداحافظی دایی با فوتبال ملی مهربانانه نبود. در ایران برای ناکامی‌ها همه به دنبال مقصر می‌گیردند، مقصر "ناکامی" در جام جهانی 2006 هم از پیش تعیین شده بود؛ علی دایی.

همه با خوش خیالی توقع داشتند که ایران از گروهی که مکزیک و پرتغال در آن بودند صعود کند و تقصیر این عدم صعود را به گردن دیوار بلندی که حالا کوتاه شده بود، می انداختند. پس از جام جهانی فشار بسیار زیادی به دایی وارد شد و در نهایت دایی که بدون شک پرافتخارترین بازیکن تاریخ فوتبال ایران به حساب می‌آید با همین فشار رسانه‌ای که رگه‌هایی از بی انصافی هم در آن دیده می‌شد، از فوتبال ملی خداحافظی کرد.

بعد از جام جهانی 2006 بهترین گلزن تاریخ جام ملت‌های آسیا (14 گل) برای جام ملت‌های 2007 به تیم ملی دعوت نشد و بدون جنجال با تیم ملی خداحافظی کرد. دایی سکوت کرد و انگار می‌دانست که بعد از رفتنش مشخص می‌شود که نبودش فاجعه است. حالا نوبت دیگرانی بود که هر وقت دلیل گل نزدنشان برای تیم ملی از آنها پرسیده می‌شد حضور چندین ساله دایی در خط حمله را عامل عدم موفقیت‌شان می‌دانستند. دایی چند روز قبل پس از سالها سکوتش را شکست و تقصیر را به گردن رسانه‌ها انداخت و با لحن خاص خودش گفت که شما چنان درباره مهاجمان بعد از من صحبت می‌کردید که انگار حضور من باعث رو نشدن "رونالدو"ها شده بود!

شماره «10» تیم ملی در جام 2007 این بار رسول خطیبی بود. ایران در آن بازی‌ها چهار مسابقه انجام داد و شماره 10 جدید حتی یک گل هم نزد. اما هنوز جو غالب علیه دایی بود و کسی دلیل ناکامی تیم ملی را عدم حضور او نمی‌دانست.

برخورد با امیر قلعه نویی که دایی را کنار گذاشته بود هم به سبک سایر مسایل فوتبال ایرانی نامهربانه بود. در مقدماتی جام جهانی 2010 پیراهن شماره 10 دست به دست می‌چرخید. از غلامرضا رضایی گرفته تا سید مهدی سید صالحی و ... . این بار دایی خودش سرمربی تیم ملی بود، ولی پیراهنی که انگار تنها برای قامت او دوخته شده بود بر تن سایرین اندازه نبود. هیچ کدام از آنها که از 2007 تا 2010 پیراهن شماره 10 را پوشیدند موفق نبودند. شاید دلیلش خود دایی بود. او آنقدر خوب گلزده بود که توقعات از آن پیراهن خیلی بالا رفته بود. مطمئنا وقتی شماره 10 سابق آمار 0/7 گل در هر بازی را به ثبت رسانده گل زدن‌های پراکنده بعد از چند بازی توسط جانشینانش توقعات مردمی را که هنوز خاطره گل‌های دایی را فراموش نکرده بودند، برآورده نمی‌کرد.

ایران در رقابتهای مقدماتی جام جهانی 2010 با مربیگری دایی و بعد از آن با قطبی حذف شد و تورنمنت بعدی جام ملت‌های 2011 بود. حالا همه از پدیده‌ای جدید سخن می‌گفتند؛ کریم انصاری فرد.

میراث دایی این بار به همشهری جوانش رسید. خیلی‌ها او را «دایی آینده» فوتبال ایران می‌دانستند، اما در جام 2011 انصاری فرد در چهار بازی ایران تنها یک گل زد و بعد از آن در سایر بازی‌های تیم ملی فروغ چندانی نداشت. او پس از یکی، دو فصل جنجالی ناخواسته در روزهای نقل و انتقالات، با رقمی نجومی پیراهن پرسپولیس را پوشید اما ناکامی‌اش تا هفته هشتم همچنان ادامه دارد. انصاری‌فرد در شرایطی باید "دایی" جدید فوتبال ایران باشد که هنوز به اندازه کافی بزرگ نشده است.

تعصب دایی به پیراهن تیم ملی از جمله ویژگی‌های برجسته این بازیکن بزرگ بود

امیر حاج رضایی در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: فیزیک و قدرت جوانی انصاری فرد تشابه‌هایی با دایی دارد، اما بعضی وقت‌ها بازیکنانی خلق می‌شوند و اتفاق‌هایی می‌افتد که تکرار نشدنی هستند. دایی از آن دست بازیکنان بود و ما باید منتظر بازیکنانی باشیم که خصوصیات ذاتی داشته باشند. همان چیزی که با تمرین به دست نمی‌آید.

این کارشناس فوتبال در پاسخ به این پرسش که چرا بعد از دایی شماره 10 مناسبی برای تیم ملی پیدا نشد تصریح می‌کند: مگر برای سایر شماره‌ها جایگزین مناسب پیدا کردیم؟ در فوتبال خیلی چیزها را تمرین می‌دهند، ولی خلاقیت و شجاعت تمرین داده نمی‌شود. دایی همواره روحیه جنگندگی و مبارزه داشت اما بعضی ها فاقد این روحیات هستند. در بین بازیکنان حال حاضر جایگزین مناسب برای دایی نمی‌بینم. باید صبور باشیم تا آن چهره پیدا شود.

مجید جلالی هم نظری نزدیک به حاج رضایی دارد و معقتد است که ما علاوه بر دایی برای عزیزی، باقری، مهدوی کیا، استیلی و .... هم جایگزین مناسب پیدا نکردیم.

او می‌گوید: درست است که این‌ها استثناهایی بودند که کسی جایشان را پر نمی‌کند، اما ما هم هیچ پروسه سازندگی انجام ندادیم و پشتوانه سازی نکردیم و وقتی استعدادهای جدید در روند تیم‌ها و واسطه‌ها و حاشیه‌ها غرق می‌شوند، دیگر روی پیشرفت متمرکز نمی‌شوند . یک فوتبالیست علاوه بر استعداد باید خیلی از جنبه‌های ذهنی و جنگندگی را دارا باشد تا علی دایی شود.

تیم ملی ایران امروز در کوران رقابت‌های مقدماتی جام جهانی 2014 قرار دارد، اما هنوز خلا شماره 10 احساس می‌شود. با توجه به روند ظهور رو به افول بازیکنان ایرانی بعد از دایی این سوال برای علاقمندان به فوتبال به وجود می‌آید که برای آینده چه باید کرد؟ آیا همچنان باید منتظر ظهور تک ستاره‌های ذاتی برای فوتبال ایران باشیم؟ آیا در میان بازیکنانی که قرار است جای دایی را پر کنند، کسی هست که شجاعت، پشتکار و غیرت مثال‌زدنی آقای گل فوتبال ملی جهان را داشته باشد؟